Nhà thờ Mằng Lăng – Khám phá di sản kiến trúc tôn giáo độc đáo của Việt Nam

Nhà thờ Mằng Lăng là một trong những nhà thờ Công giáo nổi tiếng nằm tại xã An Thạch, huyện Tuy An, tỉnh Phú Yên. Được xây dựng từ năm 1892. Đây là nơi tôn nghiêm và hành hương của giới Công giáo và cũng là nơi sinh của Chân phước Anrê Phú Yên, một trong những vị tử đạo bổn mạng của giới trẻ Công giáo.

Với sự tồn tại hơn 130 năm, nhà thờ Mằng Lăng được xem là một trong các nhà thờ lâu đời nhất tại Việt Nam. Ngoài vai trò tôn giáo, nhà thờ Mằng Lăng còn là một điểm đến thu hút khách du lịch khi đến với Phú Yên. Nơi đây cũng là nơi lưu giữ cuốn sách chữ quốc ngữ đầu tiên – Phép giảng tám ngày của linh mục Alexandre de Rhodes, được in tại Roma, Ý vào năm 1651. Qua các thế kỷ, nhà thờ Mằng Lăng vẫn giữ được vẻ đẹp kiến trúc cổ kính và là một trong những địa điểm tâm linh và văn hóa đặc biệt của Việt Nam.

Xem thêm: Tuổi đời 130 năm của nhà thờ Thủ Đức

Nhà thờ Mằng Lăng ở đâu?

Nhà thờ Mằng Lăng là một trong những nhà thờ lớn của Giáo hạt Mằng Lăng, Giáo phận Qui Nhơn. Nằm bên bờ sông Kỳ Lộ (hay sông Cái) và cách thị trấn Chí Thạnh khoảng 2 km về phía đông. Nhà thờ Mằng Lăng giáp với các giáo xứ lân cận, bao gồm giáo xứ Sông Cầu ở phía bắc, giáo xứ Chợ Mới ở phía nam (tái lập tháng 5 năm 2013), và giáo xứ Đồng Tre ở phía tây. Đặc biệt, nhà thờ Mằng Lăng cách thành phố Tuy Hòa – tỉnh lỵ của Phú Yên, khoảng 35km về phía bắc.

Lịch sử nhà thờ Mằng Lăng

Theo sử sách, vào đời Lê Thánh Tông, niên hiệu Hồng Đức thứ 6 (1475), đất Phú Yên đã được xác định giới hạn bằng núi Thạch Bi. Vào năm Mậu Dần 1778 triều Nguyễn đời Chúa Tiên, vua đã bổ nhiệm cho Lương Văn Chánh là Trấn Biên Quan, tuy nhiên Dinh Trấn Biên chỉ được lập vào năm Kỷ Tỵ 1629 khi Chúa Sãi Nguyễn Phúc Nguyên giao cho con rể là Nguyễn Phúc Vinh đảm nhiệm vai trò Quan Trấn Thủ. Theo bản đồ của Cha Đắc Lộ vào năm 1651, Dinh Trấn Biên còn được gọi là Dinh Phoan và có một dòng sông phía trước. Ngày nay, Dinh Trấn Biên đã chìm sâu dưới dòng sông Cái và được gọi là Thành Cũ, nằm tại thôn Hội Phú, xã An Ninh Tây, huyện Tuy An, tỉnh Phú Yên.

Người vợ của Quan Trấn Thủ là công chúa Ngọc Liên, là con gái lớn của Chúa Sãi. Bà nhận được bí tích rửa tội vào năm 1636 với tên thánh là Maria Mađalêna, sau đó lập nhà nguyện trong Dinh Trấn Biên nhằm truyền giáo cho người dân. Một cặp vợ chồng quan coi cửa biển Tiên Châu có tên thánh Biển Đức đã sốt sắn giữ đạo, từ đó đã thành lập nhóm giáo hữu đầu tiên.

Năm 1892, linh mục Joseph de La Cassagne còn có tên gọi khác là Cố Xuân đã cho xây dựng nhà thờ Mằng Lăng và ông cũng là Chánh xứ đầu tiên tại đây.

Thuyết minh nhà thờ Mằng Lăng

Nhà thờ Mằng Lăng có vị trí nằm tại địa phận xã An Trạch, huyện Tuy An, tỉnh Phú Yên, Việt Nam. Đây cũng là một trong những nhà thờ cổ xưa nhất Việt Nam, được xây dựng vào năm 1892 và lưu giữ cuốn sách in chữ quốc ngữ đầu tiên của nước ta. Tên gọi Mằng Lăng được lấy từ tên của một loài cây trồng rất nhiều ở vùng này cách đây hàng thế kỷ.

Nhà thờ Mằng Lăng Phú Yên có quy mô nhỏ hơn so với các công trình nhà thờ nổi tiếng tại Việt Nam như nhà thờ Đức Bà, nhà thờ Phú Nhai, nhà thờ Trà Cổ, nhà thờ Con Gà,… Nội thất bên trong nhà thờ cũng vô cùng giản tiện và không có kiến trúc Gothic quy mô lớn như các nhà thờ nổi tiếng khác trên thế giới. Tuy nhiên, nhà thờ Mằng Lăng được xây dựng có hang thánh đường trong lòng một quả đồi nhân tạo ở bên cánh tay trái nếu bạn đi từ ngoài vào qua cổng chính. Với sự tồn tại hơn 130 năm thì nhà thờ Mằng Lăng được xem như là một chứng nhân lịch sử nằm trên mảnh đất An Trạch bình yên và xinh đẹp.

Tìm hiểu thiết kế kiến trúc nhà thờ Mằng Lăng

Nhà thờ Mằng Lăng Phú Yên được xây dựng trên một khuôn viên rộng hơn 5.000m², theo phong cách kiến trúc Gothic với nhiều hoa văn trang trí. Bốn bên nhà thờ đều được bao phủ bởi cảnh quan xanh tươi của những cây xanh, tạo ra một không gian thoáng mát và yên bình. Có hai lầu chuông đặt ở hai bên của nhà thờ, cùng với một thập tự giá ở giữa. Tất cả được sơn màu xanh xám đơn giản, tạo ra một sự hòa hợp với khung cảnh của các ruộng và vườn cây xung quanh.

Các đặc điểm nổi bật của kiến trúc nhà thờ

Điểm đặc biệt của kiến trúc nhà thờ Mằng Lăng là khuôn viên nhà thờ có một khu hầm nhỏ, được xây dựng khéo léo trong lòng một quả đồi giả. Trong hầm, có rất nhiều điêu khắc chạm trổ kể lại các câu chuyện về thánh Anrê Phú Yên. Theo các người cao niên tại An Thạch, cách đây hơn 100 năm, khu vực này phủ kín cây rừng, trong đó có một loại cây quý được gọi là mằng lăng, với tán lá hình bầu dục và hoa mọc chùm nở ra màu tím hồng.

Ngôi nhà thờ này đã được đặt tên theo loại cây này. Hiện nay, một bàn gỗ tròn có đường kính lên đến 1,7m và được làm bằng gỗ mằng lăng, vẫn được giữ gìn trong nhà thờ, là một chứng nhân cho nguồn gốc của tên gọi này. Năm 1892, linh mục Joseph de La Cassagne (thường gọi là Cố Xuân) đã khởi công xây dựng nhà thờ Mằng Lăng và trở thành linh mục chánh xứ đầu tiên của giáo xứ.

Nhà thờ Mằng Lăng xây dựng năm nào?

Nhà thờ Mằng Lăng được xây dựng năm 1892 và năm nay đã trải qua 131 năm lịch sử. Đây là một công trình kiến trúc tôn giáo nổi bật tại tỉnh Phú Yên, được xếp vào danh sách di sản văn hóa quốc gia.

Với phong cách kiến trúc Gothic, nhà thờ Mằng Lăng đã tồn tại và được cư dân địa phương sử dụng để cầu nguyện và thờ phụng trong suốt hơn một thế kỷ.

Di tích nhà thờ Mằng Lăng – Giá trị văn hóa Việt Nam

Hiện tại, nhà thờ Mằng Lăng còn giữ được cuốn sách đầu tiên được in bằng tiếng Việt, đó là quyển giáo lý Phép giảng tám ngày của Linh mục Đắc Lộ (hay còn được gọi là cha Đắc Lộ). Cha Đắc Lộ cũng được biết đến là người đã phát minh ra chữ quốc ngữ tại Việt Nam. Cuốn sách đang được trưng bày tại một khu hầm nhỏ trước sân nhà thờ. Khu hầm này được xây dựng khá kỳ công bên trong một quả đồi giả và được trang trọng bảo quản. Bên cạnh đó, trong hầm còn có rất nhiều điêu khắc chạm trổ về những câu chuyện của thánh Anre Phú Yên. Cuốn sách này được in năm 1651 tại Roma, Italia và được giữ trong một hộp kính đặc biệt để bảo quản.

Giờ lễ nhà thờ Mằng Lăng Phú Yên

Nhiều hoạt động linh thiêng và tâm linh của giáo dân địa phương diễn ra tại nhà thờ Mằng Lăng hàng tuần. Nếu bạn quan tâm, bạn có thể tham khảo bảng giờ lễ để sắp xếp thời gian đến tham quan và tham gia lễ trang nghiêm tại đây. Các hoạt động tôn giáo này không chỉ mang ý nghĩa linh thiêng mà còn giúp bạn tìm hiểu sâu sắc về văn hóa địa phương.

GIÁO XỨ MẰNG LĂNG	Từ thứ 2 đến thứ 6	Chiều: 18h30
Nhà thờ Mằng Lăng nằm trên An Thạch, huyện Tuy An, tỉnh Phú Yên	Thứ 7 – Chúa Nhật	Sáng: 05h30 Chiều: 18h30
	Chúa Nhật – Mùa Hè	Sáng: 05h30 Trưa: 09h00 Chiều: 16h00
	Chúa Nhật – Mùa Mưa	Chiều: 15h00

Giờ mở cửa nhà thờ Mằng Lăng

• Thời gian: 7h00 – 21h00 hàng ngày.

Du khách đến thăm Nhà thờ Mằng Lăng sẽ có cơ hội tham gia vào việc đóng góp cho Cô Nhi Viện Mằng Lăng, nơi chăm sóc trẻ em mồ côi. Các hiện vật lịch sử từ thế kỷ 19 đến nay vẫn được bảo quản tại các gian trưng bày sau nhà thờ, gần cổng vào của Cô Nhi Viện. Đây cũng là nơi du khách có thể lưu giữ những bức ảnh đẹp mang tính xuyên suốt lịch sử.